Maanta oo ah sabti Taariikhduna Ku Beegantahay 11 September waxay ku astaysantahay xilligii ay dhaceen weeraradii New York iyo Washington oo lagu naafeeyay dhaqaalaha dowladda Mareykanka.
20 Sanadood ayaa kasoo wareegtay markii ay dhaceen weeraradii 11/9 sanaddii 2001 ee lagu qaaday magaalooyinka New York iyo Washington dalka Mareykanka.
Weeraradaasi oo ay fuliyeen 19 dagaalyahan oo badankood kasoo jeeday dhulka Xarameynka ee Sacuudi Carabiya loo yaqaan ayaa dhulka geliyay dhaqaalaha dowladda Mareykanka.
Weeraradii lagu burburiyay daarihii Mantaanaha ahaa ee magaalada New York waxaa lagu dilay dad ka badan 3,000 oo qof sida ay sheegtay dowladda Mareykanka balse hay’adaha udooda xuquuqul insaanka waxay sheegaan in khasaaruhu intaasi ka badanyahay.
Weerarkii 11 september 2001 ayaa waji cusub geliyay loolanka melleteri ee caalamka wixii xilligaasi ka dambeeyay Mareykanka iyo xulufadiisa NATO waxay qaadeen ol ole ballaaran oo ka dhan ah Muslimiinta iyagoo ugu magac daray “dagaalka ka dhanka ah Argagaxisada”.
Shacabka Mareykanka iyo dowladooda ayaa sanadkan xusaya musiibadii ku habsatay 20 sano kadib iyadoo ciidamada American-ka ay gabi ahaanba isaga baxeen Afghanistan ayna talada dib ula wareegtay imaaradii Islaamiga ee lagu burburiyay duullaankii Bush.
Mareykanka iyo NATO waxay ku duuleen wadamada Afghanistan iyo Ciraaq, dagaalladii kasoo bilaawday labadaasi wadan ayaa caalamka islaamka ku fiday waxaana la beegsaday safaarado reergalbeedku leeyihiin iyo danaha mareykanka ee caalamka oo idil.
Weeraradii 11/9 waxaa mas’uul ka ahaa Urur weynaha Al Qaacidda oo xilligaas uu hoggaaminayay Sheekh Osama Bin Laden Raximahullaah.
iyadoo 20 sanadood laga joogo weeraradii New York iyo Washington Mareykankuna uu qaaday duullanno ka dhan ah Alqaacidda iyo Xulufadeeda wali waxaa muuqata in dagaalka uusan fari ka qodneyn islamarkaana xoogaga jihaadiga ah isku fidiyeen wadamo farabadan oo caalamka islaamka ah.
Adduunka oo dhan ayaa maalmo ka hor daawanayay jabkii iyo guuldarradii foosha xumeed ee dowladda Mareykanka ka raacday dalka Afghanistan, tani ayaa ka dhigan in labaatan sano kadib Mareykanku isagoo dhutinaya uu dib uxusuusanayo halaaggii ka gaaray weeraradoo 11 Septembar ee dhacay 2001.
Dad Badan ayaa isweydiinaya sida uu noqon doono dagaalka caalamka caalamka islaamka ka socdo maadaama Mareykanku uu bilaabay dib ugurasho weyn, ma wuxuu adeegsan doonaa dagaal wakaaladeedka isagoo hub iyo dhaqaale siinaya dabadhilifyadiisa mise markale ayuu toos dagaalka usoo geli doonaa.
Tan iyo wixii ka dambeeyay markii ay dhaceen weeraradii 11 September mareykanku wuxuu sare u qaaday weerarada ka dhanka ah dadka muslimiinta, diyaaradaha aan duuliyaha laheyn ee Drone-ka loo yaqaan ayaa kumanaan qof ku dilay wadamo ay kamid yihiin Pakistan, Yemen. Afghanistan,Soomaaliya iyo Suuriya waana dagaal ka dhan ah islaamka iyo muslimiinta.
Falanqeeyayaashu waxay sheegayaan in Alqaacidda ay sida dhimbil dab ah oo kale ukala firirtay waxay kasoo bilaabatay Afghanistan hadda waxay faracyo xooggan ku leedahay wadamo ay kamid yihiin Soomaaliya, Pakistan, Hindiya, Yemen, Maali iyo Aljazaa’ir waxayna laf dhuun gashay ku noqotay wadamada Reergalbeedka iyo xukuumadda caalamka islaamka kajira ee ku dhaqma waxa loogu yeero Sharciyadda Caalamiga ah.
Maamulka uu madaxda ka yahay Joe Biden ayaa sanadkan xukunkiisa curdunka ah kula koowdsaday xuska 11 Septembar guuldarro tii ugu weyneed abid taasi oo ah middii ciidamadiisa ka raacday Afghanistan, inkastoo dhiigbaxa nafeed iyo midda dhaqaale ee ciidamada American-ka ka gaaray Afghanistan uu Biden ka horreeyay hadane isaga ayaa dusha uridanaya dhammaan ceebta halkaas kasoo hoyatay sababtoo ah waa Ninka leh fulinta qaraaraadka go’aannadii uu Trump horay ugaaray ee ku salaysnaa ka bixitaanka ciidanka ee Afghanistan.
Hadda oo la joogo 2021 Mareykanka ayaa kasoo dhammaaday Afghanistan wuxuuna qorshaynayaa in uu soo gaba gabeeyo joogitaankiisa melleetri ee Ciraaq ama uu aad uyareeyo, soomaaliya waxay kamid tahay meelaha Mareykanku uu waji gaba kala kulmay, horraantii sanadkan ayuu labaxay ciidamadii uga sugnaa saldhigga Balidoogle isagoo dib ugu celiyay Jabuuti iyo Kenya halkaas oo ay kasoo diraan diyaaradaha aan duuliyaha laheyn ee Drone-ka loo yaqaan.
